Động cơ điện 1 chiều có chổi than, cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Tác giả: Quân Trần

Cập nhật lúc: 02/06/2025

Động cơ điện 1 chiều có chổi than là một thiết bị động cơ điện (motor điện) quen thuộc trong nhiều ứng dụng công nghiệp và dân dụng. Tuy nhiên, bạn đã thực sự hiểu rõ về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ưu nhược điểm của loại động cơ này chưa? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn toàn diện, giúp bạn lựa chọn và sử dụng động cơ điện một chiều có chổi than một cách hiệu quả nhất.

Động cơ điện một chiều có chổi than là một loại motor điện biến đổi năng lượng điện một chiều thành năng lượng cơ học. Tên gọi “có chổi than” xuất phát từ việc động cơ sử dụng các chổi than để truyền dòng điện đến cuộn dây rotor, tạo ra từ trường và làm quay rotor. Loại động cơ này được ứng dụng rộng rãi nhờ thiết kế đơn giản, dễ điều khiển và chi phí sản xuất thấp.

Giới thiệu về động cơ điện 1 chiều có chổi than

Động cơ điện một chiều có chổi than là loại động cơ phổ biến nhờ cấu tạo đơn giản và khả năng điều khiển tốc độ linh hoạt, phù hợp với nhiều ứng dụng thực tế.

Động cơ điện một chiều sử dụng chổi than có cấu tạo gồm các bộ phận cơ bản sau:

Stator (phần tĩnh): Là bộ phận tạo ra từ trường cố định, thường được cấu tạo từ nam châm vĩnh cửu hoặc cuộn dây nam châm điện.
Rotor (phần quay): Gồm lõi sắt và các cuộn dây được cấp điện để tạo ra lực quay khi tương tác với từ trường stator.
Chổi than: Là bộ phận dẫn điện từ nguồn vào rotor, thông qua tiếp xúc với cổ góp.
Cổ góp (commutator): Gồm các miếng đồng được cách điện với nhau, giúp đổi chiều dòng điện trong rotor, đảm bảo động cơ quay đúng hướng.
Nam châm: Tạo ra từ trường cần thiết cho quá trình tương tác điện từ giữa stator và rotor.

Động cơ điện một chiều có chổi than hoạt động dựa trên nguyên lý lực từ tác dụng lên dây dẫn mang dòng điện trong từ trường. Khi dòng điện một chiều được cấp vào cuộn dây rotor thông qua chổi than và cổ góp, dòng điện chạy qua các cuộn dây sẽ tạo ra từ trường.

Từ trường này tương tác với từ trường cố định do nam châm ở stator tạo ra, sinh ra lực Lorentz tác động lên rotor làm cho nó quay. Cổ góp có nhiệm vụ đảo chiều dòng điện trong cuộn dây rotor mỗi nửa vòng quay, giúp rotor quay liên tục theo một chiều nhất định.

Nhờ sự phối hợp giữa chổi than, cổ góp và từ trường stator, động cơ duy trì được chuyển động quay ổn định và có thể dễ dàng điều chỉnh tốc độ bằng cách thay đổi điện áp cấp vào.

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của động cơ điện 1 chiều có chổi than

Động cơ điện 1 chiều có chổi than được sử dụng rộng rãi nhờ khả năng điều khiển linh hoạt, tuy nhiên vẫn tồn tại một số ưu và nhược điểm cần cân nhắc trước khi lựa chọn.

Giá thành hợp lý: Loại động cơ này có chi phí sản xuất và đầu tư ban đầu thấp, phù hợp với nhiều ứng dụng phổ thông.
Dễ kiểm soát tốc độ và lực quay: Việc điều chỉnh tốc độ hoặc mô-men xoắn trở nên đơn giản chỉ bằng cách thay đổi điện áp hoặc dòng điện cấp vào.
Khả năng khởi động tốt: Động cơ cho lực kéo ban đầu lớn, thích hợp với các thiết bị cần khởi động nhanh và mạnh.

Xem thêm: Hướng dẫn chọn mua máy bơm nước hồ cá và bể cá phù hợp nhất

Tuổi thọ hạn chế: Do ma sát liên tục giữa chổi than và cổ góp, các bộ phận này bị mài mòn và phải thay thế sau một thời gian sử dụng.
Tiếng ồn khi vận hành: Sự tiếp xúc cơ khí giữa chổi than và cổ góp tạo ra tiếng ồn, đặc biệt khi động cơ quay ở tốc độ cao.
Hiệu suất chưa cao: Năng lượng bị thất thoát qua nhiệt và ma sát, làm giảm hiệu suất tổng thể của động cơ.
Yêu cầu bảo dưỡng thường xuyên: Người dùng cần kiểm tra và thay thế chổi than định kỳ để đảm bảo hoạt động ổn định.

Dưới đây là bảng so sánh chi tiết về hiệu suất, độ ồn, tuổi thọ và chi phí bảo trì giữa động cơ điện 1 chiều có chổi than và động cơ không chổi than, kèm theo ưu - nhược điểm của từng loại:

Tiêu chí	Động cơ điện 1 chiều có chổi than	Động cơ điện 1 chiều không chổi than
Hiệu suất	Trung bình, tổn hao do ma sát chổi than	Cao, tổn hao thấp do không có ma sát cơ học
Độ ồn	Cao, do tiếp xúc giữa chổi than và cổ góp	Rất thấp, gần như không phát ra tiếng ồn
Tuổi thọ	Ngắn hơn, chổi than bị mài mòn	Dài hơn, ít mài mòn vì không có chổi than
Chi phí bảo trì	Cao, phải thay chổi than định kỳ	Thấp, gần như không cần bảo trì thường xuyên

So sánh động cơ điện 1 chiều có chổi than và động cơ điện 1 chiều không chổi than

Việc điều khiển động cơ điện một chiều có chổi than thường tập trung vào việc điều chỉnh tốc độ và momen quay. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

Điều chỉnh điện áp: Thay đổi điện áp cấp vào động cơ để điều chỉnh tốc độ quay. Điện áp càng cao, tốc độ càng lớn.
Điều chỉnh dòng điện: Thay đổi dòng điện qua cuộn dây rotor để điều chỉnh moment quay và tốc độ. Dòng điện càng lớn, moment quay càng lớn.
Sử dụng bộ điều khiển PWM (Pulse Width Modulation): Điều chỉnh độ rộng xung của tín hiệu điện áp để điều khiển tốc độ động cơ một cách chính xác.

Nguồn điện một chiều: Cung cấp điện áp và dòng điện cho động cơ.
Biến trở hoặc potentiometer: Điều chỉnh điện áp hoặc dòng điện cấp vào động cơ.
Bộ điều khiển PWM: Tạo ra tín hiệu PWM để điều khiển tốc độ động cơ.
Encoder: Phản hồi tốc độ quay của động cơ về bộ điều khiển để điều chỉnh chính xác.

Điều khiển tốc độ quạt điện: Sử dụng biến trở để điều chỉnh tốc độ quạt theo ý muốn.
Điều khiển tốc độ máy bơm nước: Sử dụng bộ điều khiển PWM để điều chỉnh tốc độ bơm theo nhu cầu sử dụng nước.
Điều khiển robot: Sử dụng encoder và bộ điều khiển PID để điều khiển chính xác vị trí và tốc độ của các khớp robot.

Động cơ điện 1 chiều có chổi than được sử dụng phổ biến trong nhiều lĩnh vực nhờ cấu tạo đơn giản, chi phí thấp và khả năng điều khiển linh hoạt. Dưới đây là một số ứng dụng tiêu biểu:

Đồ chơi điện tử: Các loại xe mô hình, robot đồ chơi, quạt mini sử dụng loại động cơ này vì giá rẻ và dễ điều khiển.
Thiết bị gia dụng: Máy sấy tóc, máy hút bụi, máy đánh trứng,… thường dùng động cơ chổi than nhờ khả năng tạo mô-men xoắn lớn trong thời gian ngắn.
Ô tô, xe điện quy mô nhỏ: Dùng trong hệ thống cửa kính, gạt nước, điều chỉnh ghế,… vì yêu cầu mô-men lớn và thời gian làm việc ngắn.
Dụng cụ cầm tay: Máy khoan, máy mài, máy cưa cầm tay… cần động cơ nhỏ gọn nhưng mạnh mẽ để hoạt động linh hoạt.
Thiết bị công nghiệp nhỏ: Một số thiết bị băng tải mini, máy đóng gói, hoặc robot di động dùng động cơ DC chổi than vì dễ điều khiển bằng tay hoặc mạch đơn giản.

Xem thêm: Các loại khớp nối được sử dụng phổ biến hiện nay

Ứng dụng của động cơ điện 1 chiều có chổi than

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp về động cơ điện 1 chiều có chổi than như:

Tuổi thọ của chổi than phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chất lượng chổi than, điều kiện hoạt động của động cơ, và tần suất sử dụng. Thông thường, chổi than cần được thay thế sau khoảng 1000 - 2000 giờ hoạt động. Bạn có thể tìm mua motor và chổi than chất lượng tại Thành Thái Motor.

Để bảo trì động cơ điện một chiều có chổi than, bạn cần thường xuyên kiểm tra tình trạng của chổi than, vệ sinh cổ góp và thay thế chổi than khi chúng bị mòn. Quy trình thay thế chổi than thường bao gồm các bước sau:

Tắt nguồn điện và ngắt kết nối động cơ.
Mở nắp bảo vệ chổi than.
Tháo chổi than cũ.
Lắp chổi than mới.
Đóng nắp bảo vệ.
Kết nối lại động cơ và kiểm tra hoạt động.

Thành Thái Motor không kinh doanh các sản phẩm động cơ điện có chổi than. Hiện nay, Thành Thái Motor là một trong những đơn vị cung cấp động cơ điện không chổi than uy tín nhất thị trường với đa dạng các dòng động cơ điện chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu sử dụng trong cả dân dụng và công nghiệp. Dưới đây là bảng giá động cơ điện:

STT	Sản phẩm	Giá	Thông số
1	Động cơ điện 3 pha 0.18kW 0.25Hp	Từ 800.000₫	3 pha, 0.18kW - 0.25Hp, 220/380V
2	Động cơ điện 3 pha 0.25kW 0.34Hp	Từ 900.000₫	3 pha, 0.25kW - 0.34Hp, 220/380V
3	Động cơ điện 3 pha 0.37kW 0.5Hp	Từ 900.000₫	3 pha, 0.37kW - 0.5Hp, 220/380V
4	Động cơ điện 1 pha 0.18kW 0.25Hp	Từ 1.000.000₫	1 pha, 0.18kW - 0.25Hp, 220V
5	Động cơ điện 3 pha 0.55kW 0.75Hp	Từ 1.000.000₫	3 pha, 0.55kw - 0.75Hp, 220/380V
6	Động cơ điện 1 pha 0.37kW 0.5Hp	Từ 1.100.000₫	1 pha, 0.37kW - 0.5Hp, 220V
7	Động cơ điện 3 pha 0.8kW 1Hp	Từ 1.200.000₫	3 pha, 0.8kW - 1Hp, 220/380V
8	Động cơ điện 3 pha 0.75kW 1Hp	Từ 1.200.000₫	3 pha, 0.75kW - 1Hp, 220/380V
9	Động cơ điện 3 pha 1.1kW 1.5Hp	Từ 1.300.000₫	3 pha, 1.1kW - 1.5Hp, 220/380V
10	Động cơ điện 1 pha 0.75kW 1Hp	Từ 1.500.000₫	1 pha, 0.75kW - 1Hp, 220V
11	Động cơ điện 1 pha 0.55kW 0.75Hp	Từ 1.550.000₫	1 pha, 0.55kW - 0.75Hp, 220V
12	Động cơ điện 3 pha 1.5kW 2Hp	Từ 1.550.000₫	3 pha, 1.5kW - 2Hp, 220/380V
13	Động cơ điện 1 pha 1.1kW 1.5Hp	Từ 1.600.000₫	1 pha, 1.1kW - 1.5Hp, 220V
14	Động cơ điện 1 pha 0.8kW 1Hp	Từ 1.800.000₫	1 pha, 0.8kW - 1Hp, 220V
15	Động cơ điện 3 pha 2.2kW 3Hp	Từ 1.800.000₫	3 pha, 2.2kW - 3Hp, 220/380V
16	Động cơ điện 1 pha 1.5kW 2Hp	Từ 1.900.000₫	1 pha, 1.5kW - 2Hp, 220V
17	Động cơ điện 1 pha 2.2kW 3Hp	Từ 2.200.000₫	1 pha, 2.2kW - 3Hp, 220V
18	Động cơ điện 3 pha 3kW 4Hp	Từ 2.300.000₫	3 pha, 3.0kW - 4Hp

Xem thêm: Chi tiết các thông số hộp giảm tốc trục vít bánh vít

Xem tất cả 100 sản phẩm: Motor điện - động cơ điện

Bảo hành lên đến 24 tháng

Tất cả sản phẩm động cơ điện do Thành Thái Motor phân phối đều được bảo hành chính hãng trong thời gian tối đa 24 tháng. Khách hàng khi mua motor điện (mô tơ điện) có thể hoàn toàn an tâm sử dụng với chính sách hậu mãi minh bạch, nhanh chóng và chuyên nghiệp.

Giao hàng toàn quốc

Thành Thái Motor khi bán motor điện đều hỗ trợ giao hàng toàn quốc, đảm bảo động cơ điện được vận chuyển an toàn, đúng hẹn đến mọi tỉnh thành trên cả nước. Dù bạn ở miền Bắc, Trung hay Nam, chúng tôi đều sẵn sàng phục vụ.

Chất lượng tiêu chuẩn Châu Âu - Công nghệ Đức

Thành Thái Motor bán động cơ điện được sản xuất theo công nghệ Đức, đạt chuẩn chất lượng Châu Âu, đảm bảo độ bền, hiệu suất cao và hoạt động ổn định trong thời gian dài - phù hợp với yêu cầu khắc khe của động cơ điện công nghiệp (motor điện công nghiệp).

Giá cạnh tranh - Ưu đãi hấp dẫn cho đại lý và khách sỉ

Chúng tôi cam kết giá motor hợp lý, là những sản phẩm motor điện tốt nhất có chính sách chiết khấu cao cho khách hàng mua số lượng lớn và các đơn vị phân phối. Mua càng nhiều - lợi nhuận càng tốt.

Cam kết chất lượng - Vận hành mạnh mẽ, tiết kiệm điện

Thành Thái Motor bán mô tơ điện được quấn bằng dây đồng 100%, giúp máy chạy mạnh, ít hao điện, vận hành êm và giảm rung hiệu quả - nâng cao tuổi thọ thiết bị. Khi mua động cơ điện, việc ưu tiên các sản phẩm có lõi đồng 100% sẽ là quyết định sáng suốt, mang lại giá trị sử dụng lâu dài.

Tại Thành Thái Motor cung cấp đầy đủ các dòng sản phẩm, đầy đủ pha và công suất như:

Motor điện 220V (mô tơ điện 220V hay motor điện pha 220V) là dòng động cơ điện 1 pha được lựa chọn phổ biến cho nhiều thiết bị dân dụng và công nghiệp nhẹ, mang lại sự tiện lợi và hiệu quả.
Motor điện 380V là dòng động cơ điện 3 pha sử dụng nguồn điện ba pha, phổ biến trong các ứng dụng công nghiệp nặng.

Đầy đủ giấy tờ chứng nhận CO, CQ

Thành Thái Motor cung cấp động cơ điện tốt nhất, chất lượng. Mỗi sản phẩm động cơ điện nhập khẩu của Thành Thái Motor đều đi kèm giấy chứng nhận xuất xứ (CO) và chứng nhận chất lượng (CQ), đáp ứng yêu cầu trong các dự án, công trình lớn và hồ sơ kỹ thuật nghiêm ngặt.

Bạn cần cần mua mô tơ điện hoặc tư vấn chọn động cơ điện giá rẻ phù hợp với nhu cầu? Liên hệ ngay với Thành Thái Motor bằng các cách dưới đây:

Gọi hotline: 0909.539.175
Zalo: 0902.530.445
Email: codienthanhthai@gmail.com

Động cơ điện 1 chiều có chổi than là lựa chọn phổ biến nhờ chi phí thấp, cấu tạo đơn giản và khả năng điều khiển dễ dàng. Tuy nhiên, người dùng cũng cần cân nhắc đến tuổi thọ, tiếng ồn và chi phí bảo trì khi lựa chọn. Với những ứng dụng yêu cầu khởi động mạnh, sử dụng ngắt quãng và không quá khắt khe về độ bền, loại động cơ này vẫn là giải pháp hiệu quả nhất.